Τα πήραμε τα Γιάννενα!

 Οι άνθρωποι ενός τόπου γίνονται ένα, όταν οι αξίες της ζωής, είναι υψηλότερες των ατομικών συμφερόντων και των καθημερινών δραστηριοτήτων.  Στους τόπους και στην ιστορία της Ελλάδας μας, είναι πολλές οι φορές που μια γροθιά ανθρώπων κάνουν τ’ ανείπωτο αληθινό.  Το ακατόρθωτο, πραγματικότητα.
Εκεί που οι μάνες έχουν κλάψει τα παιδιά τους και οι γυναίκες τους συντρόφους τους, και με ένα γλυκόπικρο χαμόγελο ορθώνονται, σηκώνουν ανάστημα περήφανες, γιατί απόδιωξαν το βάρος, σήκωσαν την σημαία της ελευθερίας.  
Είναι αυτό το αίσθημα ευθύνης που είχαν οι πρόγονοί μας και έπρεπε να δράσουν.  Έπρεπε να σταματήσουν να ανέχονται. Και όταν πια η ευκαιρία και η αφορμή δίνεται, η ψυχή των ελλήνων έχει φανεί ότι χαρίζει νίκες δυνατές, αλλάζει την πορεία των πραγμάτων και είναι αυτό που γράφει ιστορία, χαρίζει δόξα, προσφέρει στην συλλογικότητα και ξανά δίνει στις βασικές ανθρώπινες αξίες νόημα.

Σήμερα 21 Φεβρουαρίου, γιορτάζουμε την απελευθέρωση των Ιωαννίνων, όπου υπήρξε η σημαντικότερη στρατιωτική αντιπαράθεση μεταξύ Ελλάδας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο μέτωπο της Ηπείρου, κατά τη διάρκεια του Α’ Βαλκανικού Πολέμου (5 Οκτωβρίου 1912- 18 Μαΐου 1913).  

Λίγα λόγια για την μάχη:
Πολύμηνη πολιορκία όπου έπεσε το απόρθητο Μπιζάνι.  Ο ορεινός όγκος του Μπιζανίου, που δεσπόζει νότια των Ιωαννίνων, αποτελούσε εξαιρετικά ισχυρή αμυντική τοποθεσία, που είχε ενισχυθεί με πέντε μόνιμα πυροβολεία, κατασκευασμένα υπό την επίβλεψη γερμανών ειδικών.

Το απίστευτο θάρρος του ταγματάρχη Ιωάννη Βελισσαρίου έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην παράδοση της πρωτεύουσας της Ηπείρου.  Η επιχείρηση ήταν πολύ δύσκολη καθώς οι συνεχείς βροχοπτώσεις είχαν μετατρέψει το έδαφος σε βούρκο, με αποτέλεσμα οι εύζωνοι να έχουν τα πόδια τους στις λάσπες μέχρι το γόνατο. Ο Βελισσαρίου με τους άνδρες του, πέρασε ανάμεσα από τρία τουρκικά οχυρά που δεν είχαν καταληφθεί (Καστρίτσας, Χιντζηρέλου, Μπιζανίου) και κατέλαβε το χωριό Άγιος Ιωάννης, με την πολύτιμη βοήθεια των ευζώνων του Γ. Ιατρίδη. 

Οι Έλληνες εύζωνοι συνέλαβαν πολλούς αιχμαλώτους και οι Τούρκοι, καθώς υποχωρούσαν, σταμάτησαν 3 χιλιόμετρα έξω από τα Γιάννενα, εκεί που βρισκόταν το στρατηγείο του Εσάτ πασά, ο οποίος αναγκάστηκε να κατευθυνθεί προς την πόλη.

Παράλληλα, οι ελληνικές δυνάμεις κατέστρεψαν τις τηλεφωνικές και τηλεγραφικές γραμμές που συνέδεαν το Μπιζάνι με τον Άγιο Ιωάννη.

Οι ελληνικές δυνάμεις βρίσκονταν στις παρυφές των Ιωαννίνων της 20ης Φεβρουαρίου 1913.  Στις 23.00, αντιπροσωπεία από τον επίσκοπο Δωδώνης και τους Τούρκους υπολοχαγό Ρεούφ και ανθυπολοχαγό Ταλαάτ, πήγε στο στρατόπεδο του 9ου Τάγματος Ευζώνων, μεταφέροντας επιστολή των Ευρωπαίων προξένων και του Εσάτ πασά, για παράδοση της πόλης. 

Η παράτολμη ενέργεια των Βελισσαρίου και Ιατρίδη έκανε τον Εσάτ να πιστέψει πως είχε συγκεντρωθεί μεγάλη ελληνική δύναμη έξω από τα Γιάννενα και δεν μπορούσε πλέον να συνεχίσει να αμύνεται. Η αντιπροσωπεία οδηγήθηκε από τον Βελισσαρίου στο χάνι Εμίν Αγά, όπου ήταν η έδρα του ελληνικού στρατηγείου. Ο Κωνσταντίνος αποδέχθηκε την παράδοση της πόλης και απαίτησε την παράδοση των τουρκικών δυνάμεων και των οχυρών. Στις 21 Φεβρουαρίου από τους (τότε) λοχαγούς Ιωάννη Μεταξά και Ξενοφώντα Στρατηγό και τον Βεχήπ μπέη, υπογράφτηκε το πρωτόκολλο παράδοσης της πόλης.

Τις πρώτες πρωινές ώρες, ο Κωνσταντίνος τηλεγράφησε στον βασιλιά Γεώργιο και τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο. Λίγες ώρες αργότερα, ο ελληνικός στρατός έμπαινε πανηγυρικά στην πρωτεύουσα της Ηπείρου. Στις 22 Φεβρουαρίου, ο Κωνσταντίνος και η συνοδεία του, μεταξύ των οποίων οι πρίγκιπες Ανδρέας, Χριστόφορος, Αλέξανδρος και Γεώργιος και οι πριγκίπισσες Ελένη και Αλίκη, εισήλθαν κάτω από έντονες επευφημίες στα Γιάννενα. 
Έπειτα από λίγες ημέρες, ο επικεφαλής των οχυρών του Μπιζανίου Φουάτ μπέης, τα παρέδωσε στον ελληνικό στρατό. Έτσι ολοκληρώθηκε η απελευθέρωση των Ιωαννίνων, μετά από 482 χρόνια οθωμανικής κατοχής. 

Κι όπως ο Ιωάννης Μακρυγιάννης έγραψε στα απομνημονεύματά του: “Είμαστε εις το «εμείς» κι όχι εις το «εγώ».  Ας είναι το συλλογικό καθημερινό γίνεσθαι στις ημέρες μας για προς τιμήν όσων έδωσαν μάχες για μια ελεύθερη χώρα, για τους ελεύθερους ανθρώπους της, για την ελευθερία της σκέψης τους. 

Ο Γεώργιος Σουρής δημοσίευσε στο Ρωμηό το ακόλουθο ποίημα προς τιμήν της νίκης:
Τα πήραμε τα Γιάννινα
μάτια πολλά το λένε,
μάτια πολλά το λένε,
όπου γελούν και κλαίνε.
Το λεν πουλιά των Γρεβενών
κι αηδόνια του Μετσόβου,
που τα έκαψεν η παγωνιά
κι ανατριχίλα φόβου.
Το λένε χτύποι και βροντές,
το λένε κι οι καμπάνες,
το λένε και χαρούμενες
οι μαυροφόρες μάνες.
Το λένε και Γιαννιώτισσες
που ζούσαν χρόνια βόγγου,
το λένε κι Σουλιώτισσες
στις ράχες του Ζαλόγγου.

Οι ανωτέρω πληροφορίες είναι από ιστορικά βιβλία & αρθρογραφία.